Oude rotsschilderingen tonen ons dat de mens al minstens 8000 jaar honing verzamelt. Geschriften uit 2100 voor Christus van Sumeriërs, Babyloniërs, Indiërs en oude Egyptenaren maken melding van het gebruik van honing. Het is tekenend dat tijdens de opgravingen in het gebied rond de piramides in Egypte en in het graf van de oude Egyptische koning Tutt, hoeveelheden honing en wijn werden gevonden in kleivaten die nog onveranderd waren 3. Geschreven bronnen uit het oude Egypte vermelden het gebruik van honing als zoetstof voor voedsel en als conserveringsmiddel bij mummificatie [4].

In het oude Griekenland werd honing al verzameld sinds de archaïsche periode (800 voor Christus). In het oude Athene was de bijenteelt zo wijdverspreid dat Solon een wet moest aannemen om de afstanden tussen bijenkorven te regelen. In de oude Griekse mythologie was het voedsel van de twaalf goden van Olympus, dat hen onsterfelijk maakte, honing, nectar en ambrosia.

De bij (Melissa) in de Griekse mythologie was de dochter van de koning van Kreta, Melisseus, en de zus van Amalthea. Melissa was de voedster van Zeus, toen hij nog een baby was en zijn moeder Rhea hem verborg in de Dikteian Andron op Kreta, om hem te redden van Saturnus, die zijn kinderen aan het opeten was. Volgens een overlevering veranderde Saturnus, de vader van Zeus, Melissa in een worm toen hij dit ontdekte, maar Zeus veranderde haar later in een bijenkoningin uit dankbaarheid voor het redden van zijn leven [3].

De chemische samenstelling van natuurlijke honing verschilt afhankelijk van de bloemenbron die de bij heeft gebruikt. Tabel 1 toont de typische samenstelling van natuurlijke honing. Natuurlijke honing bevat meer dan 200 verschillende stoffen, waaronder aminozuren, vitaminen, mineralen en enzymen. Over het algemeen bestaat honing voornamelijk uit fructose (ongeveer 38%) en glucose (ongeveer 32%), met resterende suikers zoals maltose, sucrose en andere complexe koolhydraten. De glycemische index varieert van 31 tot 78, afhankelijk van de soort. Vitamines in honing zijn thiamine, niacine, riboflavine, pyridoxine, ascorbinezuur, foliumzuur, nicotinezuur en pantotheenzuur. Met name kalium is het belangrijkste mineraal in honing, gevolgd door respectievelijk calcium, magnesium, natrium, zwavel en fosfor [5,6].

Wereldwijd zijn er ongeveer 320 verschillende soorten honing bekend, afkomstig van verschillende bloemen. Elke soort honing heeft een eigen smaak, uiterlijk en aroma, afhankelijk van de bloemen en planten die de bij gebruikt om het te produceren [2]. 

Tijm honing

Het behoort tot de bloemenhoning en onderscheidt zich als een categorie voor zijn sterke aromatische en smaakeigenschappen. Zo sterk dat wanneer het gemengd wordt met andere honingsoorten, het een beslissende invloed heeft op hun aroma en smaak. De productie is goed voor ongeveer 10% van de totale honingproductie in Griekenland. 

Eigenschappen: Antiseptisch, helend, versterkend. Het wordt beschouwd als preventief tegen cardiovasculaire aandoeningen en draagt bij tot de preventie van ziekten van de urinewegen en het spijsverteringsstelsel, evenals infectieziekten en aandoeningen van de luchtwegen. Het helpt tegen slapeloosheid. 

Kenmerken: Smaak, zeer aangenaam. Soms een branderig gevoel in de mond door het hoge natuurlijke fructosegehalte. Aroma, intens en helder. Kleur als amber, iets lichter. De tijmhoning van Attica en de Egeïsche eilanden is lichter dan de tijmhoning van Kreta, die donkerder tinten bereikt, bijna oranje. Hij kristalliseert in 6-18 maanden.

Bekijk onze tijmhoning hier

Pijnboom Honing

Honing met een hoge voedingswaarde, dankzij het grote aantal stoffen die hij bevat, zoals mineralen en sporenelementen. Daarnaast is het rijk aan koolhydraten, organische zuren, eiwitten, aminozuren, minerale zouten, enzymen, vitaminen, natrium en kalium. 65% van de totale honingproductie in Griekenland is afkomstig van de pijnboom, die wordt beschouwd als de belangrijkste bijenteeltboom in Griekenland.

Eigenschappen: Antiseptisch, antimicrobieel. Het heeft tonische en antiseptische eigenschappen, bestrijdt keelziekten en verzacht hoest. Klinische gegevens tonen aan dat het helpt bij de behandeling van zweren, terwijl onderzoek een sterke werking tegen jicht aantoont en ook een anti-oestrogene werking op borstkankercellen. Dankzij het hoge cholinegehalte behandelt het constipatie. Dennenhoning bevat minder calorieën dan andere honingsoorten. 

Kenmerken: Smaak met een milde zoetheid door de lage concentratie suikers. Vrij uitgesproken aroma. Kleur van donkergeel tot lichtbruin (lichter van kleur bij productie in de lente in vergelijking met de herfst). Omdat het natuurlijke glucosegehalte laag is, kristalliseert het langzaam. In feite kristalliseert zuivere dennenhoning pas na minstens 1,5 jaar.

Heide Honing 

Deze honing behoort tot de top van de Griekse honingsoorten, dankzij zijn tientallen natuurlijke voedingsstoffen en zijn smaak. Het is een zeer goede keuze voor het versterken van het lichaam, kinderen met bloedarmoede en ouderen. 

Eigenschappen: Antiseptisch en ontstekingsremmend, vooral voor de urinewegen en het spijsverteringsstelsel. Werkt als een middel tegen prostaat- en nierkolieken. Daarnaast kan het bijdragen aan de verlaging van cholesterol en het verwijderen van vrije radicalen (belangrijk bij het voorkomen van veroudering). Dankzij het hoge gehalte aan fenolen helpt het hart en bloedvaten. 

Kenmerken: Smaak, sterk, doet denken aan karamel. Aroma, delicaat, karakteristiek intens van de geur van heidebloemen. Kleur, roodachtig, verandert in karamel na de kristallisatie, die plaatsvindt in slechts 1-3 maanden na de oogst, vanwege het hoge natuurlijke glucosegehalte. Heidehoning wordt onderverdeeld in lentehoning (van lenteheide) en herfsthoning (van herfstheide of anders susura). De herfst wordt beschouwd als voedzamer en bijzonder stimulerend voor het menselijk lichaam.

Bekijk onze heidehoning hier

Aardbeiboom (Koumaria) honing 

De aardbeiboom is een zeer goede bijenteeltplant en heeft een uniek kenmerk in de Griekse natuur: hij heeft knoppen, bloemen en rijpe vruchten tegelijk. Honing van de aardbeiboom is een bron van voedsel voor de bijen tijdens hun onderhoudsmaanden - een feit dat imkers imiteren en opslaan in de bijenkasten, zodat de bijen het kunnen eten tijdens de winter. Er wordt zelfs gezegd dat een "succesvolle bloei" van de aardbeiboom een succesvol imkerjaar en gezonde bijen betekent. Deze honing is ideaal om het lichaam te versterken. Hij bevat het laagste percentage glucose (dus minder calorieën) in vergelijking met andere honingsoorten en een laag fructosegehalte. Daarom wordt het beschouwd als de beste honing voor diabetici (zolang hun arts het toestaat) en is het ideaal voor degenen die een lage calorie-inname willen houden.

Eigenschappen: Rijk aan sporenelementen en vitaminen. Dankzij de coumarine die hij bevat, werkt hij bloedstollend. Het heeft vochtafdrijvende en antimicrobiële eigenschappen, helpt bij het handhaven van een lage bloeddruk, beschermt nieren en prostaat, reguleert cholesterol, verzacht maagpijn en hoofdpijn.

Kenmerken: Smaak, bijna bitter. Daarom werd het ooit beschouwd als voedsel voor bijen. Tegenwoordig onderscheidt het zich echter door zijn "aromatische noten" van bittere karamel. Na verloop van tijd begint de bitterheid te vervagen, met een snelheid van ongeveer 30% per jaar. Intens, aards aroma. Kleur, donkergeel, tanig, bruin. Kristallisatie na 2-4 maanden.

 

Dennenhoning

Met zijn karakteristieke "dikke vloeibare" textuur wordt hij beschouwd als een van de beste honingsoorten van ons land! 

Eigenschappen: Rijk aan sporenelementen, metalen, aminozuren & sporenelementen, organische zuren. Vitaminen zitten er maar in kleine hoeveelheden in, maar dragen wel bij aan een betere opname van suikers door het menselijk lichaam. Tegenwoordig wordt het beschouwd als een superfood met beschermende eigenschappen voor het immuunsysteem en de huid. Dennenhoning wordt aanbevolen voor alle leeftijden, voor sporters en, strikt op advies van een arts, voor mensen met aanleg voor diabetes mellitus of diabetes in het beginstadium. 

Kenmerken: Smaak elegant zoet met een interessant bosaroma. Dennenhoning is vrij dik en de kleur varieert van donkerbruin tot gelig. 

Eigenschappen: Antibacteriële en ontstekingsremmende werking. Het wordt gebruikt als een typisch Grieks huismiddel tegen keelpijn (vooral met warm water en citroen). Met kamille of warme melk behandelt het slapeloosheid. Verbetert het uithoudingsvermogen, sportprestaties, vermindert spiervermoeidheid. Het helpt bij de stoelgang, reinigt gifstoffen, terwijl de choline die het bevat helpt bij constipatieproblemen.

Andere soorten: Sinaasappelhoning heeft cosmetische eigenschappen, anxiolytisch, kalmerend. Limoenhoning heeft kalmerende eigenschappen. Kastanjehoning behandelt maag- en darmstoornissen. Lavendelhoning helpt het zenuwstelsel en heeft een schimmelwerende en antioxiderende werking.

Honing wordt al eeuwenlang gebruikt als voedsel en medicijn. Er is een overvloed aan therapeutische eigenschappen gemeld, zoals antibacteriële, antivirale, schimmelwerende, antioxiderende, ontstekingsremmende, anti-angiogene, wondhelende, antidiabetische, hepatoprotectieve, antihypertensieve en anti-aritmische eigenschappen [6].

- Antibacterieel. De oudste medische teksten ter wereld maken melding van het medicinale gebruik van honing, en sinds de oudheid is bekend dat het antibacteriële eigenschappen heeft. Het remmende effect op de groei van een groot aantal bacteriesoorten is getest, waaronder pathogene bacteriën, orale bacteriën en voedselbederf. Honing bevat het enzym dat waterstofperoxide produceert, glucoseoxidase, dat bekend staat om zijn remmende werking op de groei van bacteriën en schimmels. Bovendien bezit honing hygroscopische eigenschappen, wat betekent dat het vocht (water) uit de omgeving kan absorberen, waardoor de ziekteverwekker microbieel uitdroogt [7]. 

- Antikanker. Verschillende in vivo studies hebben het effect van verschillende soorten honing op kanker onderzocht [8]. De resultaten suggereren een beschermende rol die voortkomt uit de dagelijkse honingconsumptie door moleculaire mechanismen die nog moeten worden opgehelderd, maar hebben als resultaat de remming van tumorpromotie. In een onderzoek waarin de bioactieve bestanddelen van de drie meest geconsumeerde honingsoorten van Griekenland (tijm-, pijnboom- en dennenhoning) werden getest, toonden de resultaten aan dat een met tijmhoning verrijkt dieet kankergerelateerde processen in borst-, prostaat- en endometriumkankercellen kan voorkomen9. Meer studies hebben gesuggereerd dat honing stoffen bevat die een beschermende rol kunnen spelen bij longkanker, melanoom, niercarcinoom, alvleesklierkanker, blaaskanker en leukemie6.

- Cardiovasculair beschermend. Een van de belangrijkste ziekten waarvoor natuurlijke honing om zowel preventieve als therapeutische redenen wordt gebruikt, zijn hart- en vaatziekten. De antioxiderende, anti-ischemische, anti-trombotische en vasorelaxerende eigenschappen van de fenolchemicaliën in honing beschermen tegen coronaire hartziekten (CHD) [6]. De volgende drie belangrijke mechanismen lijken de belangrijkste manieren te zijn waarop flavonoïden het risico op hart- en vaatziekten verlagen: verbetering van de verwijding van de kransslagaders, vermindering van de stolling van bloedplaatjes en het voorkomen van de oxidatie van lipoproteïnen met een lage dichtheid. Honing kan ook de bloeddruk verlagen, wat bijgevolg de voorbelasting van het hart en de stuwing van het veneuze systeem kan verminderen. Onderzoekers hebben de beschermende effecten aangetoond van natuurlijke honing als een preconditioneringsmiddel op ischemie/reperfusie-geïnduceerde ritmestoornissen en infarctgrootte in geïsoleerde rattenharten. Daarnaast toonden de resultaten van een ander onderzoek aan dat chronische orale inname van natuurhoning (45 dagen) effectieve antiaritmische en anti-infarct effecten heeft bij ratten [10].

- Wondgenezing. De invloed van honing op wondgenezing is grondig bestudeerd. Volgens de bibliografie heeft honing wondhelende eigenschappen die weefselgroei stimuleren, epithelisatie verbeteren en de vorming van littekenweefsel verminderen. Deze resultaten worden toegeschreven aan de zuurgraad, de waterstofperoxideproductie, de osmotische werking, het gehalte aan voedingsstoffen en antioxidanten, de stimulatie van het immuunsysteem en onontdekte bestanddelen in honing. Stikstofmonoxide en prostaglandinen spelen een belangrijke rol bij ontstekingen, het doden van ziektekiemen en genezingsprocessen. Er is ontdekt dat honing de stikstofoxide-eindproducten verhoogt en de prostaglandineniveaus verlaagt 11. Verschillende gegevens wijzen erop dat honing positieve effecten heeft op het verbinden van wonden, brandwonden, huidzweren en ontstekingen; de antibacteriële eigenschappen van honing versnellen de groei van nieuw weefsel om de wond te genezen 5,7,12

- Ontstekingsremmend. Ontsteking speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van chronische ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten, diabetes, artritis en neurodegeneratieve ziekten die een enorme uitdaging vormen voor de behandeling. De laatste jaren is er veel belangstelling voor de biologische en klinische werking van honing tegen ontsteking-gemedieerde chronische ziekten.

- Neuroprotectief. Honing heeft neuroprotectieve eigenschappen en kan nuttig zijn bij neurologische aandoeningen omdat het antidepressieve, anxiolytische, antinociceptieve en anticonvulsieve effecten heeft. Het wijzigt ook het oxidatieve gehalte in het centrale zenuwstelsel 1.

- Mondgezondheid. Door zijn sterke antimicrobiële eigenschappen beschermt honing tegen mondziekten, zoals parodontitis, stomatitis en halitose. Daarnaast wordt het ook gebruikt voor de preventie van tandplak, gingivitis, mondzweren en parodontitis. De antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen van honing kunnen de groei van granulatieweefsel stimuleren, wat leidt tot het herstel van beschadigde cellen 13.

1. Crane, E. Honey from honeybees and other insects. Ethol. Ecol. Evol. 3, 100–105 (1991).
2. Grüter, C. Stingless Bees: Their Behaviour, Ecology and Evolution. (Springer International Publishing, 2020). doi:10.1007/978-3-030-60090-7.
3. Ethel Eva Crane. The World History Of Beekeeping And Honey Hunting By Crane, Ethel Eva. (1999).
4. Rao, P. V., Krishnan, K. T., Salleh, N. & Gan, S. H. Biological and therapeutic effects of honey produced by honey bees and stingless bees: a comparative review. Rev. Bras. Farmacogn. 26, 657–664 (2016).
5. Burlando, B. & Cornara, L. Honey in dermatology and skin care: a review. J. Cosmet. Dermatol. 12, 306–313 (2013).
6. Eteraf-Oskouei, T. & Najafi, M. Uses of Natural Honey in Cancer: An Updated Review. Adv. Pharm. Bull. 12, 248–261 (2022).
7. Mandal, M. D. & Mandal, S. Honey: its medicinal property and antibacterial activity. Asian Pac. J. Trop. Biomed. 1, 154–160 (2011).
8. Mohammed, M. E. A. et al. Acacia honey from different altitudes: total phenols and flavonoids, laser-induced fluorescence (LIF) spectra, and anticancer activity. J. Int. Med. Res. 48, 0300060520943451 (2020).
9. Tsiapara, A. et al. Bioactivity of Greek honey extracts on breast cancer (MCF7), prostate cancer (PC3) and endometrial cancer (Ishikawa) cells: Profile analysis of extracts. Food Chem. - FOOD CHEM 116, 702–708 (2009).
10. Najafi, M., Zahednezhad, F., Samadzadeh, M. & Vaez, H. Zero flow global ischemia-induced injuries in rat heart are attenuated by natural honey. Adv. Pharm. Bull. 2, 165–171 (2012).
11. Al-Waili, N., Salom, K. & Al-Ghamdi, A. A. Honey for Wound Healing, Ulcers, and Burns; Data Supporting Its Use in Clinical Practice. Sci. World J. 11, 766–787 (2011).
12. Scepankova, H. et al. Role of Honey in Advanced Wound Care. Molecules 26, 4784 (2021).

13.Pasupuleti, V. R., Sammugam, L., Ramesh, N. & Gan, S. H. Honey, Propolis, and Royal Jelly: A Comprehensive Review of Their Biological Actions and Health Benefits.